جیرا چیست؟ | معرفی کامل نرم افزار Jira

جیرا یک نرم افزار «مدیریت پروژه» است که در دنیا حرف اول را می‌زند؛ این ابزار دیجیتال از متدولوژی «اجایل» و چارچوب‌های مختلف آن مانند اسکرام و کانبان پشتیبانی می‌کند.

تیم‌های توسعه نرم افزار و محصولات دیجیتال می‌توانند به راحتی با استفاده از این ابزار تمامی پروژه‌های چابک خود را مدیریت کنند و به سرانجام برسانند. به کمک جیرا می‌توانید پروژه‌های خود را بهینه‌تر پیش برده و در نهایت محصول باکیفیت‌تری به مشتریان و ذی‌نفعان ارائه کنید.

در این یادداشت سعی می‌کنیم همه جوانب جیرا از تاریخچه تا به‌کارگیری آن در چارچوب‌های مختلف اجایل را تشریح کنیم؛ پس اصلاً این مطلب را از دست ندهید. 

 جیرا چیست؟

نرم افزار جیرا، نرم افزار پرطرفدار شرکت مطرح استرالیاییِ «اطلسیان» است. این ابزار امکان مدیریت پروژه، ردگیری ایشوها (Issue Tracking) و خودکارسازی یا اتوماسیون جریان کار یا Workflow را در اختیار تیم‌های مختلف قرار می‌دهد.

جیرا بر روی چهار مفهوم پایه‌ای بنا شده است:

• ایشو/Issue: ایشو یک آیتم کاری است که باید از ابتدا تا انتها آن را زیر نظر گرفت. یک Issue می‌تواند هر چیزی باشد: از یک باگ گرفته تا یک «اپیک». ایشو ممکن است در کانتکس‌های مختلف با عباراتی مانند تسک (Task)، ریکوئست (Request)، یا تیکت (Ticket) نیز معرفی شود. 

• پروژه/Project: یک پروژه، روشی برای گروه‌بندی ایشوهاست؛ این گروه‌بندی باید همراه با اطلاعات و کانتکسی باشد که آن ایشوها را به هم متصل می‌کند. در زمان استفاده از جیرا بهتر است برای هر محصول یک پروژه در نظر گرفته شود. 

• بورد/Board: هر بورد در جیرا یک نمود تصویری از ورک‌فلوی تیم در یک پروژه است. شما می‌توانید از بوردهای مختلف برای نمایش، مدیریت و گزارش‌دهی بر روی کاری که در یک پروژه در حال انجام است استفاده کنید.  

• ورک‌فلو/Workflow: یک ورک‌فلو مسیری را نشان می‌دهد که ایشوها در طول یک پروژه طی می‌کنند. 

تاریخچه جیرا

شرکت اطلسیان که سازنده این نرم افزار محبوب است، کار خود را به عنوان یک سرویس پشتیبانی در حوزه تِک آغاز کرد. از آنجایی که آنها در ابتدای راه با مشکل درآمدزایی رو به رو بودند، سیستم پشتیبانی اطلسیان را تحت نام تجاری جیرا در سال 2002 به فروش گذاشتند.

نام جیرا از کلمه ژاپنی Gojira به معنای گودزیلا (Godzilla)، گرفته شده است. نام این برنامه، از نرم افزار Bugzilla که برنامه‌نویسان اطلسیان از آن برای ردگیری باگ‌ها (Bug-Tracking) استفاده می‌کردند، الهام گرفته شده است. اطلسیان در ابتدا Jira را برای برنامه‌نویسان طراحی کرد؛ اما در طول سال‌ها کمپانی‌های مختلفی از آن استفاده کرده‌اند. 

جیرا مناسب چه تیم‌هایی است؟

با افزایش محبوبیت جیرا، اطلسیان رفته‌رفته این نرم افزار را برای تیم‌های متفاوت گسترش داد و حال علاوه‌بر تیم‌های توسعه نرم افزار، تیم‌های IT، کسب‌وکار و پورتفولیو نیز از آن استفاده می‌کنند. به استناد اطلسیان، در حال حاضر بیش از سیصد هزار کمپانی در دنیا از این محصول استفاده می‌کنند.

• تیم‌های توسعه نرم افزار

  • ایده‌آل برای اسکرام، کانبان و تیم‌های هیبریدی اجایل

  • کمک به «برنامه‌ریزی اسپرینت»، مدیریت بک‌لاگ و ردگیری فرایند

  • پشتیبانی از ورک‌فلوهای CI/CD 

  • ادغام‌پذیری با بیت‌باکت و گیت‌هاب

• تیم‌های دواپس و IT

  • مدیریت رخدادها، درخواست‌های خدمات، مدیریت تغییر

  • ادغام‌پذیری با ابزارهای نظارتی مانند Opsgenie برای هشداردهی در زمان واقعی

  • اتوماسیون «پایپلاین‌های تحویل مستمر/Deployment Pipelines» با ابزارهایی مانند Jenkins

• تیم‌های مدیریت محصول

  • اولویت‌بندی فیچرها و ردگیری چرخه عمر توسعه

  • اتصال «اپیک‌ها/Epics»، «یوزر استوری ها»، و «نقشه راه/Roadmap» برای وضوح بهتر

  • ادغام‌پذیری با کانفلوئنس برای ثبت مستندات

• تیم‌های مدیریت کسب‌وکار و بازاریابی

  • سازماندهی تسک‌های کمپین تبلیغاتی و تقویم‌های محتوا

  • ردگیری پیشرفت با بوردهای کانبان و ابزار گزارش‌دهی

  • امکان همکاری بین تیمی با دیگر دپارتمان‌ها 

در پایان می‌توان مخاطبان و کاربران اصلی جیرا را به صورت خیلی خلاصه اینطور طبقه‌بندی کرد:

جیرا مناسب شماست اگر:

• تیم شما از اصول اجایل پیروی می‌کند. 

• نیازمند تحلیل‌های قوی و گزارش‌های عمیق است. 

• پروژه شما پیچیده است و تیم‌های متعددی روی آن کار می‌کنند. 

• نیازمند شخصی‌سازی‌ها و ادغام‌پذیری‌های متعدد هستید. 

جیرا مناسب شما نیست اگر:

• پروژه‌ای ساده و کوچک دارید.

• برای تیمی غیرفنی به دنبال ابزاری سبک‌وزن هستید. 

• بودجه‌ای محدود دارید و به فیچرهای پیشرفته نیازی ندارید. 

انواع پلن‌های قیمت‌گذاری 

نرم افزار جیرا دارای چهار پلن پیش‌فرض است؛ به جز پلن رایگان، سه پلن دیگر برای تیم‌ها و پروژه‌هایی با اندازه‌ها و اهداف متفاوت طراحی شده‌اند. در جدول زیر می‌توانید به صورت خیلی مختصر با تفاوت امکانات و ویژگی‌های هر یک از چهار پلن جیرا بهتر آشنا شوید. تمامی پلن‌های جیرا از طریق نسخه موبایل این نرم افزار نیز برای iOS و اندروید در دسترس‌اند.

آخرین به‌روزرسانی قیمت‌های این جدول: 31 ژانویه 2025

چهار محصول مختلف جیرا

نرم افزار جیرا به جز چهار پلن متفاوت، دارای چهار نسخه مختلف است که هر کدام برای مخاطبان هدف متفاوتی طراحی شده‌اند و به همان نسبت دارای امکانات و کاربردهای متفاوت‌اند. در جدول زیر این چهار ورژن به صورت خلاصه با یکدیگر مقایسه شده‌اند.

کانبان در جیرا/Jira

روش کانبان در متدولوژی اجایل بر پایه تحویل مستمر خروجی‌های ارزشمند بنا شده است. در این روش کارها از طریق «بورد کانبان» که به ستون‌های مختلف تقسیم شده و هر یک مرحله‌ای از کار را نشان می‌دهند رصد می‌شود.

کانبان دارای چهار ستون اصلی است: خروجی‌های مستمر، کارهای در حال اجرا، فهرست کارها، ستون‌ها. جیرا دارای ابزارهایی است که به شما اجازه می‌دهند متد کانبان را به بهترین شکل ممکن پیاده کنید.

ابزارهای جیرا برای کانبان:

• محدودیت در WIP و کارهای در حال انجام

• ورک‌فلوی منعطف و امکان اتوماسیون

• کارت استوری، ستون و بورد کانبان

• گزارش‌دهی با نمودار «گردش تجمعی/Cumulative Flow»

کانبان در جیرا مناسب تیم‌هایی است که دارای جریان کاری یا ورک‌فلوی مستمری هستند؛ مانند تیم‌های دواپس و پشتیبانی IT، تیم‌هایی که کاهش گره‌ها و بهینه‌سازی حداکثری جریان کار برایشان اولویت دارد و تیم‌های غیر نرم افزاری مانند بازاریابی و منابع انسانی که نیازمند انعطاف‌پذیری در تعیین و ردگیری تسک‌ها هستند.

اسکرام در سیستم جیرا

در روش «اسکرام»، محصولات در بازه‌های زمانی محدود و تکرارپذیر توسعه پیدا می‌کنند. چارچوب اسکرام به طور کلی دارای چهار ستون اصلی است که شامل «برنامه‌ریزی اسپرینت/Sprint Planning»، «جلسات روزانه/Daily Scrum»، «اسپرینت/Sprint» و «بازنگری اسپرینت/Sprint Retrospective» می‌شود.

ابزارهای جیرا برای اسکرام:

• برنامه‌ریزی اسپرینت/Sprint Planning

• استوری پوینت/Story Point

• بورد اسکرام /Scrum Board 

• چارت Burndown

• گزارش Velocity

اسکرام در جیرا مناسب تیم‌های توسعه نرم افزاری که در بازه‌های زمانی کوتاه نیاز به انتشار فیچرها دارند، تیم‌هایی که بر روی پروژه‌های پیچیده کار می‌کنند و نیازمند توسعه به صورت تکرارشوند یا Iterative هستند و تیم‌هایی که نیازمند برنامه‌ریزی اسپرینت به شکلی سازمان‌یافته و مدیریت بک‌لاگ هستند.

علاوه بر این، تیم‌هایی که دارای الگوهای کاری غیرقابل‌پیش‌بینی هستند یا تغییرات زیادی در اولویت‌بندی‌های آن رخ می‌دهد نیز می‌توانند به راحتی چارچوب اسکرام بان را در جیرا پیاده‌سازی کنند.

شخصی‌سازی‌ها و ادغام‌پذیری‌های Jira

یکی از بزرگترین ویژگی‌های ذهنیت اجایل و تمامی متد‌هایی که زیر چتر آن قرار می‌گیرند «انعطاف‌پذیری» است؛ جیرا این ویژگی را به اشکال مختلف در نرم افزار خود پیاده‌سازی کرده است. امکانات شخصی‌سازی و ادغام‌پذیری جیرا یکی از دلایلی است که تیم‌های مختلفی در دنیا آن را برای پیشبرد پروژه‌های خود به کار می‌گیرند. 

• شخصی‌سازی‌ها:

جیرا به صورت پیش‌فرض ورک‌فلوهای اسکرام و کانبان را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد؛ تیم‌ها می‌توانند با ایجاد تغییرات، ورک‌فلوهای مخصوص به خود را ایجاد کنند. جیرا همچنین به کاربران خود اجازه اتوماسیون می‌دهد.

جیرا دارای ایشوتایپ‌های استانداردی مانند تسک، باگ، اپیک، استوری و ساب‌تسک است؛ اما تیم‌ها امکان ایجاد ایشوتاپ‌های اختصاصی خود را نیز دارند.

تیم‌های مختلف در یک پروژه می‌توانند فیلدهای مخصوص به خود را به وجود آورند؛ برای مثال تیم مارکتینگ می‌تواند فیلدی برای «بودجه کمپین» به وجود آورد و تیم توسعه فیلدی را به «وضعیت بازبینی کدها» اختصاص دهد. این فیلدها می‌توانند الزامی یا اختیاری باشند.

Jira همچنین دارای مارکت‌پلیسی است که هزاران پلاگین و اَدآن/Add-on را شامل می‌شود. برای مثال BigPicture برای برنامه‌ریزی پیشرفته پروژه با گانت‌چارت‌ها، TempoTimesheets برای ردگیری زمان به منظور گزارش‌دهی و صدور صورتحساب و ScriptRunner برای اتوماسیون پیشرفته، تنها تعدادی از ابزارهایی هستند که می‌توانند کاربردهای جیرا را افزایش دهند.

• ادغام‌پذیری‌ها:

جیرا قابلیت ادغام‌پذیری بسیار بالایی با ابزارهای محبوب و مختلف دارد. برای توسعه و کنترل نسخه می‌توان به بیت‌باکت و گیت‌هاب متصل شد؛ به منظور بهبود همکاری‌ها و تعامل بین اعضای تیم اسلک و مایکروسافت‌تیمز در دسترس هستند و برای هماهنگی تسک‌ها و افزایش بهره‌روی جیرا به راحتی با ترلو و گوگل‌کلندر ادغام می‌شود.

منحنی یادگیری و آنبوردینگ جیرا

جیرا ابزاری بسیار قدرتمند است که می‌تواند زندگی را برای تیم‌های توسعه نرم افزار بسیار راحت کند؛ اما از طرفی در ابتدای امر می‌تواند برای تازه‌کارها کمی فضای سنگینی داشته باشد. جیرا در مقایسه با ابزارهای ساده‌تری مثل «ترلو» یا «آسانا/Asana» منحنی یادگیری دشوارتری دارد.

جیرا برای کاربران تازه‌وارد چالش‌های متعددی دارد؛ درک ساختار کلی آن یعنی پروژه‌ها، ایشوها، اپیک‌ها، بورد‌ها و گزارش‌ها، پیشمایش بین ورک‌فلوها از جمله مواردی‌اند که در ابتدای کار می‌توانند کاربر را با سختی روبرو کنند.

جیرا البته برای این دسته از افراد راه‌حل‌ها و آموزش‌های مختلفی را آماده کرده است. همچنین جیرا این امکان را برای تیم‌ها فراهم کرده که برای پیکربندی تنظیمات، یک «ادمین» تعیین کنند. جیرا به انعطاف‌پذیری شهره است اما استفاده از ویژگی‌های شخصی‌سازی آن نیازمند تسلط است. 

معایب و نقاط ضعف جیرا

تا اینجا از فیچرها و ویژگی‌های مهم جیرا که آن را به نرم افزاری بسیار کاربردی و محبوب در بین انواع تیم‌ها برای مدیریت پروژه بدل کرده است صحبت کردیم؛ اما جیرا کاملاً بی‌نقص هم نیست. در این بخش علاوه بر مروری سریع بر مزایا می‌خواهیم با کمی تمرکز بیشتر به برخی ضعف‌ها و معایب آن نیز اشاره کنیم.

مزایا:

• کاملاٌ ایده‌آل برای تیم‌های چابک

• بسیار منعطف در شخصی‌سازی

• تحلیل و گزارش‌دهی خیلی قوی

• مقیاس‌پذیر در سطح تشکیلاتی و پروژه‌های بسیار پیچیده

• ادغام‌پذیری بسیار قوی با ابزارهای متعدد

معایب و ضعف‌ها

• شیب تند منحنی یادگیری

رابط کاربری Jira کمی پیچیده است و همانطور که بالاتر اشاره شد می‌تواند برای کاربران تازه‌کار دشوار باشد. تیم‌های بزرگ نیز نیازمند آموزش و در اختیار داشتن ادمین‌هایی متعهد در طول پروژه هستند. 

• زیادی پیچیده برای پروژه‌های ساده

جیرا می‌تواند برای تیم‌های غیرفنی و غیر نرم افزاری مانند HR، بازاریابی و مالی پیچیده باشد. ترلو و آسانا انتخاب‌های معقول‌تری برای پروژه‌های سبک‌وزن هستند. 

• هزینه بالا برای تیم‌های بزرگ

با افزایش تعداد کاربران، هزینه‌های استفاده از جیرا نیز افزایش می‌یابد و فیچرهای برتر آن تنها با خرید پلن‌های گران‌تر در دسترس خواهند بود.

• نیازمند مدیریت فعالانه و دائمی

به‌روزرسانی ورک‌فلوها، اتوماسیون‌ها و نقش کاربران نیازمند مدیریت دائمی است؛ بدون نظارت مناسب، پروژه‌های جیرا با گذر زمان می‌توانند آشفته و پر از هرج‌ومرج شوند.

جمع‌بندی

جیرا بدون هیچ شکی انتخابی ایده‌آل برای تیم‌های توسعه محصول دیجیتال و نرم افزار است؛ به‌ویژه آن دسته از تیم‌هایی که یکی از انواع متدهای ذهنیت اجایل را در تیم‌ها و پروژه‌های خود به کار می‌گیرند.

این ابزار بر پایه متدولوژی‌های چابک مانند اسکرام و کانبان ساخته شده و به تیم‌ها کمک می‌کند تا فرایندهای توسعه را بهینه‌سازی کرده و محصولات باکیفیتی را به کاربران ارائه دهند. 

قابلیت‌های مقیاس‌پذیری، ادغام‌پذیری بالا و انعطاف‌پذیری در شخصی‌سازی، آن را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای سازمان‌هایی تبدیل کرده که به دنبال یک ابزار جامع برای مدیریت پروژه‌های پیچیده و همکاری تیمی مؤثر هستند.